Nederlandse techbedrijven haalden afgelopen jaar 3,1 miljard euro op bij durfinvesteerders. Dat is liefst 47 procent, ofwel 1 miljard euro, meer dan in 2023.

Toch zijn er de nodige hobbels op de weg. Zo nam het aantal investeringen in techbedrijven in 2024 af, lieten Nederlandse investeerders het vaker afweten en wisten startups maar moeizaam door te groeien.

Dat meldt ondernemersorganisatie Techleap woensdag in zijn jaarlijkse onderzoek State of Dutch Tech. De organisatie keek hiervoor naar bedrijfs- en investeerdersinformatie op dataplatform Dealroom.co.

Techleap telt investeringen in techbedrijven in alle geuren en kleuren mee; van startups tot en met gevestigde concerns. Om in de analyse meegeteld te worden, mogen bedrijven niet voor 1990 zijn opgericht.

Op één na hoogste bedrag ooit voor techbedrijven

De 3,1 miljard euro die investeerders afgelopen jaar in Nederlandse techbedrijven stoken, blijkt het op één na hoogste bedrag tot dusver te zijn. Alleen in 2021 wisten techbedrijven in ons land meer kapitaal op te halen, bijna 6 miljard euro, zoals te zien is in onderstaande tabel.

De bevindingen van Techleap over 2024 sluiten aan bij die van brancheorganisatie Dutch Startup Association (DSA). De DSA meldde afgelopen maand al dat ook Nederlandse startups in 2024 hun op één na beste financieringsjaar ooit hadden geschreven.

Gevraagd naar een verklaring voor het succes, wijst hoofdonderzoeker van Techleap Bob Rietveld onder meer naar Nederlands beleid rondom deeptech, oftewel technologie die een maatschappelijk doel dient. In 2022 lanceerde de toenmalige regering een speciaal Deep Tech-fonds ter waarde van 250 miljoen euro. "Een derde van het kapitaal in Nederland gaat inmiddels naar bedrijven die met deeptech bezig zijn."

Opgedeeld in branches, bleek het meeste investeerdersgeld in 2024 toe te vloeien naar de cloudsector (zo'n 17 procent), zo meldt Techleap. Na de cloudsector waren de voedings-, energie- en gezondheidssector (allen zo'n 12 procent van het opgehaalde kapitaal) en financiële technologie (zo'n 11 procent) het populairst onder investeerders.

Wel loopt Nederland internationaal gezien achter op het gebied van AI-investeringen. Toch is er in ons land veel bedrijvigheid rondom kunstmatige intelligentie, weet Rietveld. "Het is een versplinterd landschap, waarbij flink wat AI-bedrijven afgelopen jaar vooral veel kleine bedragen ophaalden."

Volgens Rietveld zou het goed zijn als onder meer pensioenfondsen vaker in AI-bedrijven zouden investeren. "Ze spelen in Nederland nog altijd maar een kleine rol bij techinvesteringen, terwijl ze in andere landen veel actiever zijn in latere geldrondes [met hogere investeringsbedragen, red.]." Daar zit ook voor pensioenfondsen een voordeel in, denkt Rietveld. "Bij dit soort rondes wordt vaak het grote geld verdiend."

Europese markt krimpt, Nederland boekt forse groei

Met een over de gehele linie genomen succesvol financieringsjaar blijkt Nederland lijnrecht in te gaan tegen de Europese trend van krimp. Er werd afgelopen jaar in heel de EU zo'n 5 procent minder kapitaal geïnvesteerd in techbedrijven. De techbranche in de EU haalde in totaal 50 miljard euro op. Ter vergelijking: de Amerikaanse investeringsmarkt groeide met ruim een derde tot zo'n 179 miljard euro.

Binnen Europa groeide de Nederlandse financieringsmarkt met liefst zo'n 47 procent. De Nederlandse markt groeide daarmee sneller dan alle Europese landen en zelfs sneller dan de VS.

Ook Zwitserse en Duitse startups haalden meer geld op, maar Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Zweden kampten juist met krimp. Vooral in Zweden was dit problematisch. Investeerders staken daar bijna de helft minder kapitaal in techbedrijven dan het jaar ervoor, zo valt te zien in onderstaande tabel.

Wel blijkt de groei in Nederland met name te worden veroorzaakt door grote financieringsrondes. Zo waren de financieringsrondes van techbedrijf Nebius (673 miljoen euro) en bezorgsuper Picnic (355 miljoen euro) gezamenlijk al goed voor meer dan 1 miljard euro aan opgehaald kapitaal.

Het geld dat binnenkwam via rondes vanaf 50 miljoen euro nam sterk toe bij Nederlandse techbedrijven, terwijl er juist minder kapitaal binnenkwam via financieringsrondes onder de 50 miljoen euro. Bovendien nam het totale aantal investeringen in Nederlandse techbedrijven met liefst 20 procent af. Zo'n 300 Nederlandse ondernemingen vonden in 2024 een investeerder.

Afgelopen jaar kwamen er 123 nieuwe Nederlandse startups bij, die 100.000 euro of meer wisten op te halen bij financiers. Dat is het laagste aantal startups sinds 2020. Vorig jaar kwamen er nog 197 startups bij.

Startups groeien maar mondjesmaat door

Startups blijken het in Nederland bovendien relatief moeilijk te hebben om uit te groeien tot een zogenoemde scaleup, met een jaaromzet vanaf 10 miljoen euro. Enkel 21,5 procent van de startups slaagde daar afgelopen jaar in.

Dat is lager dan het Europees gemiddelde van 23 procent en nog veel lager dan in de VS, waar meer dan de helft van de startups uiteindelijk weet op te schalen. In totaal 55.000 mensen werkten afgelopen jaar in Nederland bij zo'n scaleup, meldt Techleap.

Een van de redenen waarom Nederlandse startups zo moeilijk doorgroeien, is het tekort aan gespecialiseerd talent, zoals programmeurs maar ook managers op seniorniveau. "We vragen ondernemers al vijf jaar wat hun grootste uitdaging is", zegt Rietveld. "Vaak hoor je dat ze moeite hebben een goed team samen te stellen om het bedrijf te laten groeien. Zo vinden maar moeizaam een senior-manager, die het bedrijf de volgende fase in kan leiden."

Over de grens kijken voor talent, levert techbedrijven lang niet altijd genoeg op, weet Rietveld. "Expats gaan vaak liever voor Booking, Uber of Adyen aan de slag, want die bieden vaak hogere salarissen dan scaleups."

Wat ook niet meehelpt, is dat het regeringsbeleid in Nederland weinig consistent is, denkt Rietveld. Hij wijst op het politieke debat rondom het al dan niet afschaffen van de expatregeling. Bij deze regeling krijgen expats een belastingkorting van 30 procent. "Er wordt aan de regeling getornd, terwijl al lang is bewezen dat het juist werkt om techbedrijven aan te trekken."

De regering-Schoof heeft bovendien een "heel ander" beleid rondom kennismigranten dan de voorgaande regering, zegt Rietveld. Er schuilt een economisch gevaar in het restrictieve beleid van de huidige coalitie, waarschuwt de onderzoeker. "Haal je alle expats uit Amsterdam weg, dan zijn er straks niet veel programmeurs meer over om software te schrijven."

Volgens Rietveld zou de regering er juist goed aan doen om wetgeving in te voeren die groeibedrijven in de techsector helpt aan een "level-playing field". Een versoepeling van de optieregeling noemt hij als belangrijke maatregel.

Door personeel deels in aandelenopties te betalen, zouden techbedrijven op de banenmarkt beter kunnen concurreren met de hogere salarissen die Booking en Uber kunnen bieden, is het idee. Stel immers dat zo'n techbedrijf ooit naar de beurs gaat, dan zijn je opties plots heel veel geld waard.

Probleem is dat je nu nog jaarlijks belasting over dit soort opties moet betalen, waardoor de regeling minder populair is in Nederland. "Wij pleiten er al vijf jaar voor om die opties fiscaal aantrekkelijker te maken, omdat het er voor mensen makkelijker door wordt om bij techbedrijven aan de slag te gaan."

Buitenlandse investeerders legden meer in

Nog een opvallende trend uit het onderzoek: buitenlandse investeerders werden in 2024 actiever in Nederland, terwijl Nederlandse geldschieters juist een stapje terug leken te doen.

Zo waren Europese investeerders goed voor bijna 70 procent van al het groeikapitaal bij geldrondes van 50 tot 100 miljoen euro. Nederlandse investeerders legden hier slechts 15 procent van het bedrag in. In 2023 waren Nederlandse investeerders juist dominant met zo'n 60 procent van het ingelegde kapitaal.

Bij geldrondes boven de 100 miljoen euro bleken Nederlandse geldschieters zelfs nog verder afwezig. Europese en Amerikaanse geldschieters waren daar gezamenlijk goed voor zo'n 80 procent van het geïnvesteerde kapitaal, terwijl Nederlandse durfinvesteerders slechts 5 procent van het geld inlegden. Ter vergelijking: in 2023 investeerden Nederlandse geldschieters in deze categorie nog bijna 70 procent van het groeigeld.

Wat de reden achter deze rigoureuze ommezwaai is, daarover blijkt Rietveld zich ook het hoofd te breken. "Het zou kunnen zijn dat sommige Nederlandse bedrijven liever een buitenlandse investeerder aan boord halen als ze willen doorgroeien", zegt de onderzoeker. "Stel bijvoorbeeld dat je wil doorgroeien in Duitsland, dan is het handig om gebruik te kunnen maken van het netwerk van een Duitse investeerder."

Ook zijn veel Nederlandse durfinvesteerders relatief klein en kunnen ze dus minder grote investeringen doen, denkt Rietveld. Dat ze vorig jaar wel leidend waren en dit jaar niet, kan volgens hem zomaar op toeval berusten. "Het gaat in dit segment niet om duizenden, maar om een handvol rondes. Volgend jaar kan het balletje dus zo weer de andere kant oprollen."

Ter illustratie: slechts dertig startups wisten in Nederland afgelopen jaar 10 miljoen euro of meer op te halen, terwijl ons land volgens Techleap meer dan 9.000 startups telt.

Twee nieuwe unicorns in Nederland

Twee bedrijven - DataSnipper en Mews - wisten afgelopen jaar zelfs de felbegeerde unicorn-status te behalen. Dit houdt in dat een concern nog niet beursgenoteerd is, maar al wel een bedrijfswaardering heeft van 1 miljard dollar of meer. Aangezien dit fenomeen relatief zeldzaam is, draagt het de naam unicorn, ofwel eenhoorn.

Nederland telt inmiddels negen van dit soort bedrijven. In 2022 en 2023 kreeg Nederland er geen nieuwe unicorns bij, waarmee de resultaten in 2024 als een opsteker mogen worden gezien.

Ook is er goed nieuws op het gebied van de diversiteit. Het aantal deels of geheel door vrouwelijke oprichters geleidde scaleups nam afgelopen jaar met ruim 20 procent toe tot 861 bedrijven. Toch is dat nog altijd maar 8 procent van het totaal, meldt Techleap.

Bovendien haalde deze groep bedrijven afgelopen jaar minder kapitaal op dan in 2023: 350 miljoen euro tegenover 390 miljoen euro. Startups met een vrouw aan het roer blijken er bijvoorbeeld minder vaak in te slagen om geldrondes met grotere bedragen op te halen.

Met name Nederlandse durfinvesteerders bleken minder veel in door vrouwen geleide startups te investeren. Waren zij in 2023 nog goed voor 18 procent van het kapitaal, afgelopen jaar kwamen ze niet verder dan 14 procent. Opvallend, want veel Nederlandse investeerders spraken al jaren geleden af meer in door vrouwen geleide teams te investeren.

Toch ziet Rietveld op dit gebied ook positieve ontwikkelingen. "Er komen meer vrouwelijke ondernemers bij en het fenomeen lijkt meer geaccepteerd te zijn", zegt de onderzoeker.

Hij wijst op een een Amerikaanse studie, waarvoor onderzoekers een door AI gegenereerd pitchvoorstel naar verschillende investeerders stuurden. De onderzoekers veranderden alleen de afzender. Sommigen kregen het voorstel van een mannelijke afzender en anderen juist van een vrouw. Investeerders bleken 6 procent vaker op het voorstel van de vrouwelijke afzender af te gaan. "Het wordt dus gangbaar om de deur open te zetten en mensen op hun merites te beoordelen."

Randstad populair, maar €0 voor Drentse startups

De techbranche blijkt in Nederland wel vooral een Randstad-dingetje te zijn. Bijna 80 procent van alle werknemers in de technologiesector werkten afgelopen jaar in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland of Utrecht, zo valt te zien in bovenstaande tabel.

De provincie Noord-Holland was met afstand de populairste provincie, met in 2024 ruim 40 procent van alle banen (ruim 130.000). Meer dan 60 procent van al het groeikapitaal dat de techbranche ophaalde (zo'n 1,9 miljard euro), vloeide toe naar bedrijven in deze provincie.

Ter vergelijking: techbedrijven in de provincie Drenthe boden afgelopen jaar aan nog geen 1 procent van alle werknemers in de techbranche werk. Ze wisten in heel 2024 precies 0 euro aan durfinvesteringen op te halen, meldt Techleap. Van alle provincies buiten de Randstad bood alleen Noord-Brabant een serieus onderdak aan techwerknemers, met 9 procent van alle techbanen in Nederland.

Een jammerlijke zaak, denkt ook Rietveld. Hij wijst erop dat alle provincies uitgerust zijn met regionale ontwikkelingsmaatschappijen, die lokale startups kunnen voorzien van groeigeld en advies. Ook staatsinvesteerder Invest-NL screent volgens hem actief op regionaal ondernemerstalent. "Op die manier proberen we te voorkomen dat de pareltjes in de regio verloren gaan."

Een quotum voor regionale startups bij Invest-NL, dan maar? Dat gaat Rietveld een brug te ver. "Uiteindelijk draait het erom hoe goed het team van een bedrijf is, niet of het in Noord-Holland of Limburg gevestigd is."

Er lijkt dan ook weinig te doen tegen de oververtegenwoordiging van techbedrijven in de Randstad, denkt Rietveld. "Grote steden trekken nu eenmaal de meeste bedrijven aan, dat zie je ook in het buitenland. Ik hoorde laatst een verhaal over iemand die in Silicon Valley een paar maanden aan groeiprogramma Y Combinator deelnam. De ondernemer had een prangende vraag over hoe je online het beste gevonden kunt worden. In hetzelfde gebouw van Y Combinator bleek ook Pinterest gevestigd te zijn. Hij kon dat bedrijf direct al zijn vragen stellen. Dat is dus het voordeel van dichtbij andere bedrijven zitten."

LEES OOK: Constantijn over groei van Nederlandse techsector: ‘Ik zie geen stijgende lijn’